در چارچوب  تحقیقات ایتالیایی ها، سیاستگذاری گردشگری روستایی را اساسا باید تقاطعی از برنامه ریزی و تحول در پنج  شاخته مهم و توامان دانست: 

• - طبیعت : مداخلات با هدف حفاظت از جنگل ها با ایجاد دالان های زیست محیطی، نوارهای حائل، پرچین ها و بیشه ها، باتلاق ها و... و میراث جنگلی در جایی که در اثر بلایای طبیعی و شرایط نامساعد جوی مرتبط با اقلیم یا قطع شدید توسط انسان آسیب دیده باشد. حفظ و افزایش تنوع زیستی در عین حال اقدامات بهسازی جنگل و مدیریت مسیرها به منظور افزایش جذابیت و کاربری مناطق جنگلی (جاده ها، مسیرها، علائم و غیره)، اقدامات مدیریت جنگل با هدف ارتقای ارزش اقتصادی و زیست محیطی جنگل ها انجام می شود. در این موارد اخیر، اینها مداخلاتی هستند که با هدف ایجاد پایه‌هایی برای شروع  فعالیت‌های کارآفرینانه برای اهداف گردشگری، مانند برنامه‌های سفر جنگل‌درمانی و حمام جنگل، برنامه‌های سفر ماجراجویی، رویدادهای فرهنگی مانند نمایش‌های تئاتری و موسیقی انجام می‌شوند. 
• - فرهنگ : سرمایه‌گذاری با هدف حفظ و احیای مراکز تاریخی و مواریث فرهنگی موجود در نقاط روستایی، از طریق حفاظت، بازیابی و ارتقای میراث معماری و طبیعی (مداخله در ساختمان‌های با ارزش تاریخی و معماری، چشمه ها،قصرها، چاه‌ها، بازارها، فضاهای سبز و غیره) و همچنین بهبود شرایط محوطه‌سازی و راه‌اندازی مجدد مراکز و همچنین انجام فعالیت هایی برای سرگرمی و آگاهی مردم محلی و به تبع آن «مهمانان» آنها در مورد اهمیت حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی روستاها (برگزاری همایش های موضوعی، نمایش فیلم، توزیع راهنما و ...)
• 
• - گردشگری : حمایت مستقیم از مشاغل و سرمایه گذاری های گردشگری با هدف تقویت خدمات مرتبط با فعالیت های گردشگری. در مورد اول، هدف ترویج تنوع اقتصادی مشاغل کشاورزی با حمایت از فعالیت های اقامتی، پذیرایی و پذیرایی (گردشگری کشاورزی، کشاورزی، گردشگری اسب و غیره) است. در مرحله دوم، حمایت از تولد یا تثبیت در قلمرو شرکت‌های توریستی مانند B&B، شهرک‌های هتلی، مسافرخانه‌ها، هاستل‌ها و غیره، و همچنین تشویق هر شکلی از همکاری بین چندین موضوع، به منظور غلبه بر ناهنجاری‌های سازمانی و ساختاری که توسعه یکپارچه مداخله‌ای در سطح یکپارچه توریستی را کند می‌کند. به طور کلی، اینها مداخلاتی هستند که به طور خاص برای گردشگری طراحی شده اند، که هدف اصلی آنها کمک به حفظ و ایجاد اشتغال جدید در سرزمین ها و در نتیجه کاهش فرآیندهای پیری و کاهش جمعیت روستاها است.
• - تولیدات با کیفیت : در این مورد، ما در مورد محصولاتی صحبت می کنیم که بدون شک عاملی برای جذب علاقه مندان به میوه ها، غذا و نوشیدنی های سالم  هستند و برای حمایت از آنها،  مداخلاتی با هدف حمایت از پایبندی به سیستم های گواهی محصول (DOP، IGP، و غیره) و همچنین انتشار شیوه های ارگانیک در کشت است. هدف در واقع از یک سو کمک به حفاظت از مناطق روستایی و استفاده پایدار از زمین‌های کشاورزی و سایر منابع طبیعی (آب و هوا)، تشویق به استفاده از روش‌های تولید سازگار با محیط‌زیست (کشاورزی ارگانیک یا تولید تلفیقی) و از سوی دیگر تضمین منشأ و روش‌های سنتی تولید از طریق پایبندی به سیستم‌های کیفیت است. اما، در عین حال، مداخلاتی با هدف ارتقاء اطلاعات و اقدامات آگاهی‌بخش نسبت به موضوعات مختلف درگیر در زنجیره تامین کشاورزی، توجه ویژه به مصرف‌کنندگان (از جمله گردشگران) در مورد وجود، معنا و مزایای سیستم‌های کیفیت اعمال‌شده، صورت گرفت.
• 
• - زیرساخت‌های خدمت‌رسان به هر منطقه و روستاهای آن : اقداماتی با هدف تقویت بافت سرزمینی، از طریق مداخلات در تحرک (زیرساخت‌های جاده‌ای و خدمات حمل‌ونقل نوآورانه)، نیازهای اولیه سکونتگاهی (فاضلاب، آب، روشنایی، دفع پسماند یا تقویت خطوط  برق و تلفن)، دسترسی به فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات 

گردشگری روستایی در ایتالیا : تجربه ای اصیل و پایدار

ایتالیا کشوری که به خاطر شهرهای تاریخی ، موزه های باشکوه و جاذبه های معروفش شناخته می شود .در سالهای اخیر هم شاهد تحولی در صنعت گردشگری خود بوده است .در سالهای اخیر بسیاری از گردشگران دیگر علاقه ای به بازدید از شهرهای شلوغ و اماکن پربازید که بارها در شبکه های اجتماعی دیده اند ، ندارند و در عوض آنها به دنبال تجربه های آرام تر و طبیعی تر و اصیل تر هستند که به گردشگری slow tourism شهرت دارد .این موضوع باعشث شده که گردشگری روستایی در دنیا و بخصوص در ایتالیا به عنوان یکی از مهم ترین روندهای نوظهور جایگاه ویژه ای پیدا کند .

روستاها در ایتالیا با مناظر خیره کننده و فرهنگ و تاریخ  غنی و مدیریت پایدار نه تنها در در گردشگری روستایی بلکه به احیای اقتصاد محلی و حفظ محیط زیست نیز کمک شایانی می کنند. طبق گزارش UNWTO در سال ۲۰۲۳، گردشگری روستایی در ایتالیا ۱۵٪ از کل درآمد گردشگری این کشور را تشکیل داده است.منطقه توسکانی با داشتن ۳۵٪ از کل اقامتگاه‌های روستایی ایتالیا، پیشرو در این صنعت است.: در برخی مناطق مانند سیسیل و پیه‌مونته، گردشگری روستایی موجب افزایش ۲۰٪ در اشتغال محلی شده است.

درآمد سالانه: طبق آمار ۲۰۲۲، درآمد حاصل از گردشگری روستایی در ایتالیا حدود ۵ میلیارد یورو بوده است.

وضعیت و جایگاه گردشگری روستایی در ایتالیا:

اول باید این سوال را جواب بدهیم که چرا گردشگری روستایی در ایتالیا در حال رشد است ؟ که میتوان به دلایل متعددی اشاره کرد :

* افزایش تقاضا برای تجربه های اصیل :

گردشگران امروزه به دنیال مقاصدی هستند که هنوز بکر و کمتر شناخته شده است  تا بتوانند از شلوغی شهرها فاصله بگیرند و ریلکس کنند

* آگاهی زیست محیطی :

علاقه به گردشگری پایدار باعث شده که بسیاری از مسافران مکانهای رو انتخاب کنند که کمترین آسیب رو به طبیعت و زمین و محیط زیست وارد میکند .

*تاثیر پاندومی کرونا :

در دوران شبوع کرونا سفر به مناطق شهری بسیار کاهش یافت و مناطق روستایی به دلیل کم جمعیت بودن و امن بیشتر مورد توجه قرار گرفت .

طبق گزارش رسمی در سال 2021  تعداد اقامتگاهای روستایی به 24,515 رسیده است که بیشترین تعداد انها در منطقه زیبایی توسکانی ، امبریا ،ترنتینو آلتو  و سیسیل قرار دارند .

این اقامتگاهها به عنوان ستون اصلی گردشگری روستایی ، تجربه های متنوع از اقامت در مزارع ، همکاری در کشاورزی و چشیدن غذاهای محلی و شرکا در فعالیت های کشاورزی ، دامداری  و فرهنگی روستا رو ارائه میدهند .

منایع درامد گردشگری روستایی:

گردشگری روستایی در ایتالیا تنها به زیبایی طبیعت و مناظر محدود نمی شود.

این صنعت با تکیه بر ظرفیتهای محلی و منابع درامدی متنوعی را برای روستا در ایتالیا ایجاد میکنند که  چند نمونه از ان را در اینجا ذکر میکنیم :

_1 اقامتگاه های روستایی :

بیش از 40% از این مراکز تجربه چشیدن غذاهای محلی و نوشیدنی های محلی را ارائه میدهند  . چشیدن محصولات ارگانیک محلی همچون انواع روغن ها همچون روغن زیتون و محصولات وابسته به لیمو و انواع پنیر .

در مناطقی مانند توسکانی و سیسیل  این فعالیت ها حدودی نیمی از دارمد گردشگری را تشکیل میدهد .

_ 2 کشاورزی و محصولات محلی :

تولیداتی مانند ر غن زیتون ، انگور و محصولات مرتبط در توسکانی و بولونیا و لبنیات در پیه مونته و لمباردی و مرکبات در چنوب ایتالیا مثل پالرمو و سیسل نه تنها نیازهای محلی را تامین میکند بلکه یکی از جاذبه های گردشگری است که سالانه تعداد زیادی گردشگر رو به این مناطق جذب میکند .

3-صنایع دستی : روستاهای زیادی در ایتالیا در صنایع دستی مهارت دارند صنایع دستی همچون چرم دوزی  در اطراف فلورانس و روستاهای مانند گریوالا با تولید سفال و بافندگی که بخشی از هویت فرهنگی  خود را نمایش میگذارند و گردشگران را به خرید و حتی شرکت در گارکاهها ترغیب میکنند .

_ گردشگری ماجراجویانه و اکوتوریسم :

فعالیت های مانند دوچرخه سواری در کوهستان ، کوه نوردی  و اسب سواری در مناطقی مانند التوآدیچه و اسکی و مستبقات ورزشی زمستانی  در بعضی روستاهای شمال ایتالیا ، تجربه های هیجان انگیزی و طبیعت محوری را به بازدید کنندگان ارائه میدهد .

موفق ترین روستاهای گردشگری ایتالیا :

ایتالیا دارای روستاهای زیادی است که به لطف زیباهای های طبیعی و فرهنگ غنی و ابتکارات محلی و سواحل زیبا به مقاصد برجسته گردشگری در دنیا تبدیل شده است.

پروژه "Borgo Diffuso":

این پروژه با تبدیل خانه‌های قدیمی روستایی به اقامتگاه‌های توریستی، باعث افزایش ۴۰٪ گردشگران داخلی در برخی مناطق شده است.

پروژه اکوتوریسم در ترنتینو:

توسعه مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری کوهستانی در این منطقه باعث شده که ۵۰٪ از بازدیدکنندگان برای طبیعت‌گردی به این منطقه سفر کنند. .

برخی از این روستاها :

_1  چفالو Cefalú-

_در جزیره سیسیل و نزدیک با پالرمو به دلیل سواحل آرام و خیاباهاب باریک قرون وسطی مقصدی محبوب برایگردشگران است .

2. لوکورتوندو Locorotondo-

_ در منطقه پولیا با خانه های کاملا سفید و سنگ فرشهای سفید و طبیعی بکر  به یکی از مقاصد زیبا برای گردشگران تبدیل شده است

_3پورتوفینو portofino

در منطقه جنوا و با ساختمان های رنگارنگ و محیطی آرام و سواحلی زیبا محلی برای گردشگران و بخصوص سرمایه گذاری ثروتمندان شده است .

4-چینکو تره  cinque trre

_ در منطقه لیگوریا به مجموعه ای از پنج روستای ساحلی ( ریوماریو _ مانارولا _ کورنیا _ ورناتزا _ مونتروسو) که با خانه های رنگارنگ مناظر زیبایی و مسیرپیاده روی در ساحل در فهرست جهانی یونسکو قرار دارد و بخاطر مناظر طبیعی و مزارع انگور نیز شهرت فراوانی دارند .

5_سان جیمینانو  San Gimignano-

در منطقه توسکانی که معروف است به " شهر برج ها " .‌این روستا قرون وسطایی با معماری تاریخی و نوشیدنی های معروف و کشاورزی همچون زعفران شهرت دارد و نمونه ای برجسته از حفظ میراث فرهنگی و مدیریت روستایی است .

6_آلبربلو Alberobello-

روستاهای با خانهای مخروطی که با توجه به گسترش  فصای مجازی و تبلیغات گسترده ، مقصدی محبوب برای عکاسی است که ثبت یونسکو نیزمیباشد .

_7 کاستل مزانو Castelmezzano-

که در منطقه باسیلیکانا قرار دارد و بدلیل زیز لاین میان دو روستا معروف با " پرواز فرشته ها" است و نمای بسیار زیبا بین رو روستا از مناظر کوهستانی نشان میدهد .

_8 بورانو و مورانو : Burano-

روستاهای در نزدیک ونیز که بخاطر صنایع دستی شیشه و اینه کاری و خانهاای رنگی و شادش معروف است و صنایع دستی ان در سطح جهان شناخته شده است

9_ کاندلا Candela در جنوب ایتالیا که با ارائه وام های مالی و اقتصادی به ساکنان جدید توانسه محبوبیت زیادی به دست بیاورد و تلاش میکند جمعیت خود را با افزایش گردشگری و سرمایه گذاری تقویت کند

10. _ گرومز Grumes -

در منطقه ترنتینو یکی از موفق ترین نمونه های گردشگری پایدار است که در گذشته با مهاجرت جوانان به دلیل بیکاری و کاهش جمعیت روبه رو بود . اما با سرمایه گذاری دد انرژی های تجدیدپذیر و توسعه اقامتگهای محلی  و زیست محیطی و ارائه تجربه های م فق مانند ارائه گیاهان دارویی و چشیدن نوشیدنی های محلی و دمنوش های مختلف توانست اقتصاد خودش رو احیا کنه و در همایش های بین اللملی به عنوان الگویی موفق شناخته می شود .

روشهای تبلیغ و حمایت از گردشگری روستایی :

روستاهای ایتالیا از روشهای نوینی برای جذب گردشگر کمک میگیرند 1-رسانه های اجتماعی :

همکاری با بلاگرهای معروف و عکاسان مشهور دنیا برای نمایش زیبای های روستا و چشیدن طمع و فرهنگ روستا

2-وب سایتهای رسمی 

رزرو مستقیم از طریق سایتهای اقامتی و نقش واسطه های مانند Booking.com وair B&B  با توجه به اعتماد سازی مشتری و گردشگر

3-مشوق های دولتی :

روستاهای مانند کاندولا با حمایت های اقتصادی و مالی از ساکنان جدید هم‌جمعیت را افزایش دادند و هن گردشگری و اقتصاد را رونق بخشیدند

فراز و فرودهای گردشگری روستایی :

گردشگری روستایی با چالشهای مانند قوانین منطقه ای پیچیده و کمبود زیر ساخت و برنامه ریزی نامناسب در برخی مناطق مواجه است که با این حال میتوان این صنعت میتواند به توسعه پایدار و احیای فرهنگ‌محلی و کاهش مهاجرت از روستا کمک زیادی کند

چالش‌های پیش‌روی گردشگری روستایی ایتالیا و راهکارها

چالش‌ها:

کمبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل در برخی روستاها

قوانین سخت‌گیرانه برای سرمایه‌گذاری در مناطق حفاظت‌شده

فصلی بودن تقاضا و کاهش تعداد گردشگران در ماه‌های کم‌سفر

راهکار

توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی برای دسترسی بهتر به روستاها

ایجاد سیاست‌های تشویقی برای سرمایه‌گذاری در بخش اقامتگاه‌های بومی

معرفی رویدادهای فرهنگی فصلی برای جذب گردشگر در تمام طول سال

مقایسه گردشگری روستایی ایتالیا با سایر کشورها

در فرانسه، روستاهای پروانس با ترکیب فرهنگ محلی و گردشگری کشاورزی، تجربه‌ای مشابه توسکانی ارائه می‌دهند.

اسپانیا، با توسعه گردشگری پایدار در مناطق روستایی مانند آندلس، مدل‌های نوآورانه‌ای در حمایت از کشاورزی بومی پیاده کرده است. .

آینده گردشگری روستایی در ایتالیا :

تحقیقات نشان‌میدهد که محبوبیت اقامتگاهای روستای و محلی رو به افزایش است و برای موفقیت بیشتر این مراکز باید تنوع خدمات ( همچون کارگاهای صنایع دستی و ورزشهای بومی ) دیجیتال سازی رزروها و ارائه تجربه های منحصر به فرد تمرکز کنند و انتظار میرود که با ادامه روند فعلی ، گردشگری روستایی نه تنها به اقتصاد ایتالیا کمک کند بلکه نقش مهمی در حفظ میراث فرهنگی و طبیعی این کشور داشته باشد

نتیجه گیری :

گردشگری روستایی در ایتالیا با تکیه بر طبیعت بکر و سنتهای فرهنگی تاریخی غنی و ابتکارات پایدار ،به یکی از ستون های اصلی صنعت گردشگری این کشور تبدیل شده است . از مناظر چینکو تره تا مناظر ساحلی چفالو و تا گرومز با رویکرد پایدارش  ، این روستاها توانسته اند تجربه ای موفق و معنادار به گردشگران ارائه دهند .و با افزایش تقآضا برای گردشگری اهسته و اصیل  اینده این صنعت بسیار روشن است . مشروط بر این که تمرکز بر نواوری و پایداری و جوامع محلی حفظ شود

منابع :

گزارش‌های UNWTO درباره گردشگری پایدار

داده‌های یورو استات (Eurostat) درباره رشد گردشگری روستایی در اروپا

گزارش‌های وزارت گردشگری ایتالیا درباره تاثیر اقتصادی گردشگری روستایی

با تشکر از پژوهشگر محترم آقای مجتبی فخری  دانشجوی ارشد گردشگری دانشگاه تورورگاتا رم